Vorige week postte ik een stukje over wat ik geleerd heb in een conflictsituatie. De reacties leverden stof tot nadenken op, wat ik dan ook gedaan heb. Dat resulteerde dan weer in dit reeksje van vier doordenkposts. Hier en hier de eerste twee. Deze keer: keuzes.
Keuzes. Zo vaak hoor ik mensen, waaronder mezelf een lange tijd, zeggen dat we er geen hebben. Dat we wel moeten werken, alles blijven combineren tot in het onmogelijke, elke week bij onze schoonouders op bezoek gaan, de hemden van de husbies strijken, … Ik noem maar wat. Ik heb ook heel lang geschreeuwd dat ik geen keuzes had, want ik moet alleen een gezinnetje draaiend houden. Intussen heb ik daar zelf een aantal stappen in gezet, die ik graag deel in enkele stellingen.
Je hebt altijd de keuze – en niet kiezen is ook een keuze
Ik heb me lang een slachtoffer gevoeld. Ik was in de steek gelaten en moest alles maar draaiende houden en had geen enkel keuze te maken wegens geen financiële ruimte, de wetten van de arbeidsmarkt, weinig netwerk, …
Nu weet ik dat ik altijd keuzes heb gehad. Alleen is het zo, bij volwassenen, dat elke keuze gevolgen heeft. Wat we niet hebben, is een keuze zonder dat we consequenties dragen. We kunnen niet minder gaan werken en even veel geld hebben. We kunnen geen huishoudhulp betalen en even veel geld hebben. We kunnen niet minder bij de schoonouders op bezoek zonder dat er wrijving zal ontstaan en gepraat moet worden. Dat is rot, absoluut. Maar we hebben wel keuzes, we moeten dan alleen ook flink genoeg zijn met de consequenties te leven. We moeten voor onze keuzes te durven gaan staan.
In mijn leven betekent dat dat ik een tamelijk heftige baan combineer met de zorg voor een huishouden en twee jonge kindjes. Recent heb ik nog eens twee uur bevend op de badkamervloer gezeten, omdat ik weer moest braken van vermoeidheid. Ik moet mijn kinderen wekelijks een nacht missen omdat ik weg ben voor het werk. Mijn jongste huilt dan bij het opvanggezin en vraagt naar mij. Ik zie via facetime zijn trillend lipje, en mijn hart breekt elke week in tienduizend stukjes. De avond dat ik niet thuis slaap, is altijd een heel heftige waarop ik alles in vraag stel wat ik doe en ben. Elke week opnieuw. Meestal heb ik er dan ongeveer 200 tot 400 km opzitten, een werkdag van ongeveer 10 uren en een telefoontje met een peuter met verdriet. Dat is niet mals voor mij.
Ik kan er best voor kiezen ander werk te zoeken. Dat kan ik. Ook al zijn de banen voor iemand met mijn diploma niet dik gezaaid. Maar ik wil geen andere baan. Ik wil deze, want op dit moment is het de baan van mijn leven. En voor mij is het nu belangrijk de baan van mijn leven te hebben, want ik heb jammer genoeg al niet het gezin-van-mijn-leven. Dus realiseer ik me dat het een keuze is die best anders had gekund als ik de consequentie zou willen dragen de baan van mijn leven op te geven. Maar dat wil ik niet, dus doe ik wat ik doe, en beland ik om de zoveel weken op de badkamer in totale ellende en heb ik elke week een avond met maagkramp van verdriet. So be it. Leuk vind ik het niet, maar ik besef wel dat ik hier zelf voor kies.
Een ander voorbeeld bij mij is het niet hebben van een partner. Er kwamen enkele oerdegelijke kandidaten voorbij, maar ik heb er niet voor gekozen daar een relatie mee te beginnen. Als ik ECHT wil, kan ik een relatie hebben. Dat ik er geen heb doet me pijn, maar is wel een gevolg van een keuze.
Kiezen is niet kiezen in vrijheid
Kiezen als volwassene is meestal de minst slechte optie kiezen uit de slechte opties, of kiezen tussen een beperkt aantal realistische mogelijkheden en dus niet: kiezen in vrijheid voor alles wat je maar kan verzinnen. Oftewel: je kan niet alles hebben.
Wrevel? Kijk eens naar jezelf
Een tijd lang heeft een vriendin me gewezen op het feit dat ik in belang van mijn gezin en mezelf ook ‘gewoon aan de kassa va de supermarkt kon gaan zitten’. Omdat ik elke keer tegen haar zeurde hoe zwaar het wel was, hoe moe ik was, hoe heftig alles is. Ik was elke keer woest op haar, want ze besefte niet ‘dat ik geen keuze had’. Die wrevel en dat woeste is pas opgehouden toen ik in gezien heb dat ik wel kan kiezen, dat ik mijn eigen keuze aanvaard en de consequenties ervan onder ogen zie en erbij neem. Dat heeft me ook doen ophouden met zeuren over zwaar, moe en heftig. Hoewel het nog steeds zwaar, moe en heftig is. Maar het is wel wat ik zelf wil.
En wat heeft dit te maken met mildheid en patronen en waar het allemaal begon?
Mijn post waarmee het denken begon, is in verband gebracht met een post van Sofie en één van Lilith. Hoewel ik mijn initiële stukje heb geschreven zonder beide posts gelezen te hebben.
Ik heb door de reacties op mijn posts, het scannen van de Lilith- en Sofie-post, wel verder nagedacht. Over dat denken schrijf ik nu een reeksje van vier.
Wat heeft dit schrijven over keuzes nu weer te maken met waar we begonnen zijn? Wel, mijn ‘harde’ therapie heeft me ook geconfronteerd met mijn slachtofferrolletje. En inderdaad: ik ben in de steek gelaten toen mijn kleinste kind nog in de wieg lag, mijn ouders hebben na een ellendig conflict dat nog steeds niet opgelost is besloten me niet meer te helpen, ik heb daardoor geen contact met familie, ik heb fibro en daardoor vaak pijn, ik heb een baan die moeilijk combineert met mijn gezin en financieel is het ook allemaal niet zo ruim omdat de man die me verlaten had eerst zorgvuldig schulden had gemaakt waardoor al mijn reserves op zijn en ik nog enkele jaren ga afbetalen – los van het feit dat eenoudergezinnen het volgens mij nooit breed hebben. Het zit dus allemaal niet erg mee.
In het begin zocht ik therapie die me daarin bevestigde. Dat was mild, lief en ocharme. Maar ik werd er niet beter van.
Intussen sta ik weer in mijn kracht en word ik elke dag sterker. Omdat bij mijn holistisch therapeute iets gebeurd is waardoor ik weer eigenaar ben van mijn eigen leven. Ik ben geen speelbal van maatschappelijke tendensen, een onaardige familie en een gruwelijke ex, maar ik ben iemand die o.a. zelf keuzes maakt binnen zeer smalle kaders trouwens, en daarvoor staat en dus ook de consequenties erbij neemt. Dat geeft me kracht en trots en het gevoel zelf weer aan het roer te staan. Vandaar dat ik ook aan het denken ben gegaan over keuzes. En hoe ik er in mijn eigen proces op gewezen ben dat ik niet moest jammeren over er geen te hebben, maar dat ik er eigenlijk al gemaakt had en elke dag maakte. De situatie is daardoor niet veranderd, het gevoel wel.
Ik heb gewikt en gewogen, wil niemand kwetsen met wat ik schrijf. Ik hoop wel dat er iets in beweging komt. Ik wens het iedereen toe eigenaar te zijn van zijn of haar eigen leven.
Voor alle duidelijkheid nog twee dingen.
(1) Dit stukje gaat niet over mensen in (kans)armoede en mijn boodschap is dus niet daarop te projecteren.
(2) Met dit stukje bedoel ik niet dat ik zonder meer blij ben met de maatschappij hoe ze nu draait. Ik ben bijvoorbeeld ook voorstander van het uitzoeken of een 30-urige werkweek werkbaar zou zijn.
Ik bedoel met dit stukje vooral dat je er zelf voor kan zorgen dat je je ‘eigenaar’ kan voelen van je eigen leven, door het besef dat je keuzes hebt en keuzes gemaakt hebt. En dat er in vele gevallen, als je niet gelukkig bent, andere keuzes mogelijk zijn als je de consequenties ervan wil en kan dragen. Hiermee bedoel ik niet dat mensen niet mogen zeuren. Ik bedoel het positief: we zijn eigenaar van ons eigen leven en kunnen keuzes maken om dat in te richten op een manier die voor ons leefbaar is. Jammer genoeg komen die keuzes niet zonder consequenties, maar het besef dat het keuzes zijn, helpt enorm om die consequenties te (ver)dragen.
Lees ook: de reactie van Ruth onder de vorige post. Eigenlijk zei Ruth al wat ik wou zeggen, alleen kon ze dat beter :).
Dit was de derde post in een reeksje van vier. De laatste gaat over groei. Keep posted!